PANITIKAN NG VIETNAM

Introduksyon

Ang Vietnam ay matatagpuan sa Timog-Silangang Asya sa kontinente ng Asya. Ito ay napapalibutan ng Tsina sa hilaga, Laos at Cambodia sa kanluran, at ng Dagat Timog Tsina sa silangan at timog. Ang heograpiya ng Vietnam ay mayroong mahigit 331,000 kilometro kuwadrado na sukat at may mahaba at makitid na hugis na parang letrang S. Ito ay may haba na humigit-kumulang 1,650 km mula hilaga hanggang timog.

Heograpiya ng Vietnam

Sukat at Hugis

Ang Vietnam ay may kakaibang hugis at laki kung saan ang mga pangunahing anyong lupa at tubig ay binubuo ng:

Kabundukan at burol, partikular sa hilaga at gitnang bahagi
Mababatang kapatagan higit sa lahat sa rehiyon ng Ilog Mekong at Red River
Mga lambak at ilog na mahalaga sa agrikultura

Mga Pangunahing Anyong Lupa at Tubig

Ang Vietnam ay may mga pangunahing anyong lupa at tubig na nag-aambag sa likas na yaman nito, kasama ang:

Red River Delta sa hilaga, na nagsisilbing sentro ng agrikultura.
Mekong River Delta sa timog, isa sa pinakamayabong na rehiyon para sa pagsasaka.
Annamite Mountains, mga kabundukan sa gitnang bahagi na nagiging tahanan ng iba't ibang species.
Gulf of Tonkin at South China Sea, mga pinagkukunan ng isda at iba pang yamang-dagat.

Klimang Tropikal at Monsunal

Ang klima ng Vietnam ay tropikal at monsun na nagdudulot ng mainit at mahalumigmig na kondisyon sa karamihan ng taon. Ang bansa ay may dalawang pangunahing panahon:

Tag-ulan mula Hunyo hanggang Oktubre
Tagtuyot mula Nobyembre hanggang Abril

Madalas rin itong makaranas ng mga bagyo tuwing tag-ulan.

Likas na Yaman

Ang Vietnam ay sagana sa mga likas na yaman tulad ng:

Likas na gas, karbon, at langis
Palay, kape, goma, at kasoy
Isda at iba pang produktong dagat

Rehiyon ng Vietnam

Ang Vietnam ay nahahati sa tatlong pangunahing rehiyon:

Hilagang Vietnam (Northern Vietnam) – kasama ang Hanoi at Red River Delta
Gitnang Vietnam (Central Vietnam) – kinabibilangan ng mga bundok, baybayin, at lungsod gaya ng Da Nang
Timog Vietnam (Southern Vietnam) – tahanan ng lungsod ng Ho Chi Minh at Mekong Delta

Panitikan ng Vietnam

Katangian ng Panitikan

Ang panitikan ng Vietnam ay may malaking impluwensya mula sa kulturang Tsino dahil sa mahigit 1,000 taon ng pananakop ng China. Nagsimula ito sa oral tradition at naglalaman ng mga alamat, kwento ng bayan, tula, at awitin. Ang mga tema ng panitikan ay madalas na may kaugnayan sa makabayang damdamin tulad ng:

Paglaya
Katatagan
Pagmamahal sa bayan

Mga Yugto ng Panitikan

Ang panitikan ng Vietnam ay maaaring hatiin sa mga sumusunod na yugto:

Sinaunang Panahon – Dito nagsimula ang oral na panitikan na may kwento ng mga diyos, bayani, at pinagmulan ng mundo, tulad ng alamat nina Lạc Long Quân at Âu Cơ.
Panahon ng Pananakop ng Tsina (111 BC – 939 AD) – Naimpluwensyahan ito ng Confucianism at panitikang Tsino, patulad ng paggamit ng karakter na Tsino sa pagsulat.
Panahon ng Kalayaan at Pag-unlad – Nagsimulang bumuo ng sariling identidad sa panitikan sa pamamagitan ng sistemang chữ Nôm.
Panahon ng Kolonisasyon – Ang panitikan ay naging anyo ng protesta laban sa mga mananakop, kaya pumasok ang mga Kanluraning istilo at naging popular ang realismo at nobela.
Makabagong Panahon (1945 – kasalukuyan) – Tumatalakay ito sa mga karanasan ng digmaan, kahirapan, at pagkakakilanlan ng mga tao.

Kilalang Manunulat

Ang Vietnam ay nagbigay sa mundo ng mga kilalang manunulat tulad nina:

Nguyễn Du – May-akda ng The Tale of Kiều, ang pinakatanyag na epikong tula sa Vietnam.
Tô Hoài – Manunulat ng mga kwento tungkol sa buhay sa kanayunan.
Bao Ninh – May-akda ng The Sorrow of War, isang nobela na tumatalakay sa trauma dulot ng digmaan.

Mga Anyo ng Panitikan

Ang panitikan ng Vietnam ay may iba't ibang anyo:

Tula (Thi ca) – Tradisyunal at makabago
Nobela (Tiểu thuyết) – Pinalawak lalo na noong ika-20 siglo
Dula (Kịch) – Nakakuha ng impluwensiya mula sa Chinese opera at French theater
Maikling kwento (Truyện ngắn) – Tumatalakay sa pang-araw-araw na buhay
Alamat at kwentong bayan (Truyền thuyết) – Bahagi ng oral tradition

Mga Tema sa Panitikan ng Vietnam

Il paisa-isa ang mga pangunahing tema ng panitikan ng Vietnam kabilang ang:

Pagmamahal sa bayan at paglaban sa dayuhan
Sakripisyo at katatagan ng mga tao
Kalikasan at kabundukan bilang inspirasyon
Relasyon ng pamilya at lipunan
Pagnanais ng kapayapaan matapos ang digmaan

Pangwakas

Ang panitikan ng Vietnam ay hindi lamang umiikot sa mga kwento at tula kundi nagsasalamin din ito ng kultura, pamumuhay, at pananaw ng mga taong nakatira sa nasabing bansa. Ayon kay Arogante (1983), itinuturing itong talaan ng buhay kung saan ipinapahayag ng isang tao ang kanyang mga obserbasyon at karanasan. Samantalang ayon naman kay Salazar, ito ay isang puwersa na nakapagpapagalaw sa isang lipunan, na nagsisilbing daan sa paglikha ng mga makabagong ideya at kaisipan.

Pasasalamat

Maraming salamat sa inyong oras para sa pag-aaral ng panitikan ng Vietnam.

Panitikan ng Vietnam: Isang Pagsisid sa Kultural at Pampanitikang Pinagmulan

Panitikan ng Vietnam: Isang Pagsisid sa Kultural at Pampanitikang Pinagmulan