Kasaysayan ng Marinduque

Ang Marinduque ay isang pulo na may hugis-puso na nasa pagitan ng Bondoc Peninsula sa timog-silangang bahagi ng Luzon at ng pulo ng Mindoro. Ito ay napapaligiran ng apat na anyong tubig: sa hilaga ay ang Tayabas Bay, sa hilagang-silangan ang Mongpong Pass, sa timog-silangan ang Tayabas Strait, at sa timog ang Sibuyan Sea.

Ang mga unang naninirahan sa Marinduque ay ang mga katutubong Malay. Nagkaroon sila ng ugnayang pangkalakalan sa mga Tsino mula pa noong dinastiyang Sung, patunay na ito'y nagsisimula sa mga arkeolohikal na artipakto at piraso ng banga na matatagpuan pa rin sa mga kweba sa pulo.

Pinaniniwalaan na ang Marinduque ay nasa ilalim ng pangasiwa at maaaring kontrolado ng pamayanan ng Bonbon (Batangas), na itinatag ni Datus Dumangsil at Balkasusa, na bahagi ng sampung datu na ekspedisyon mula sa Borneo.

Bagaman ang orihinal na pangalan ng pulo ay Malandik, tinawag ito ng mga Espanyol na Mare Unduque dahil sa hirap ng pagbigkas sa salitang Malay na nangangahulugang “dagat sa paligid”. Samantalang ang Malandik ay iniugnay din sa mga bundok tulad ng Mt. Malindig at ang hanay ng bundok ng Balagbag sa katimugang bahagi ng pulo.

Noong 1571, itinalaga ng unang gobernador ng Espanya na si Miguel Lopez de Legaspi ang encomienda ng Marinduque kay Fr. Pedro de Herrera, ang unang Agustinianong pari na nagpakilala ng Kristiyanismo sa mga katutubong isla.

Noong Abril 28, 1898, matapos ang pagbagsak ng mga huling casadores (mga sundalong Tagalog) sa arms conflict laban sa mga rebolusyonaryo sa panahon ng Digmaang Espanyol-Pilipino, idineklara ng Marinduque ang paghihiwalay nito mula sa Mindoro at sa pamumuno ng Espanya. Ang hakbang na ito ay naaprubahan ng mga pinuno mula sa iba’t ibang bayan sa pulo, na pinangunahan ni Martin Lardizabal, na itinalaga bilang militar na gobernador ng Marinduque sa ilalim ng unang rebolusyonaryong lokal na pamahalaan.

Noong panahon ng mga Amerikano, nakuha ng mga Pilipinong sundalo ang kanilang kauna-unahang malaking tagumpay sa ikalawang yugto ng rebolusyon sa Torrijos, Marinduque, na nakilala bilang Labanan ng Pulang Lupa noong Setyembre 13, 1900 (sa panahon ng Digmaang Pilipino-Amerikano), kung saan ang mga lokal na pwersa na pinangunahan ni Lt. Col. Maximo Abad ay tinalo ang contingente ng mga Amerikano na pinamumunuan ni Capt. Devereaux Shields. Ang labanan na ito ay itinuturing na isang dramatikong pagkatalo na dinanas ng mga Amerikano sa kanilang digmaan sa Pilipinas.

Noong Mayo 1, 1901, ipinasa ng United States-Philippine Commission ang Act No. 125 na lumikha ng Lalawigan ng Marinduque at nagtatag ng gobyernong probinsyal sa bayan ng Boac, na ginawang kabisera nito.

Tatlumpu’t isang taon matapos ang paglikha ng lalawigan, noong Hunyo 23, 1902, sa bisa ng Act No. 423, inangkop ng US-Philippine Commission ang pulo ng Mindoro, kasama na ang pulo ng Lubang (na unang pinaghiwalay mula sa Lalawigan ng Cavite), sa Lalawigan ng Marinduque, kung saan ang Boac pa rin ang naging kabisera ng pinagsamang mga lalawigan. Apat na buwan pagkatapos nito, noong Nobyembre 10, sa bisa ng Act No. 499, ang Marinduque ay naging bahagi ng Tayabas (na ngayon ay Quezon). Sa kalaunan, noong Mayo 17, 1907, sa ilalim ng Act No. 1649, ang Komisyon ay ginawang sub-probinsiya ang Marinduque sa Tayabas. Sa wakas, noong Pebrero 21, 1920, ang Act No. 2880, na inisponsoran ng kinatawan na si Hon. Ricardo Paras, Jr., ay naghihiwalay sa sub-probinsiya ng Marinduque mula sa Tayabas at muling itinatag ang dating lalawigan ng Marinduque. Ang batas na ito ay nilagdaan ng Amerikanong gobernador na si Francis Burton Harrison.

Kasaysayan at Kahalagahan ng Marinduque

Kasaysayan at Kahalagahan ng Marinduque